4 Şubat Dünya Kanser Günü

Ve erken tanı konduğunda tedavisi yapılabilen ve hayat kalitesinin yükseltilebileceği bir çok kanser türü mevcuttur. Dolayısıyla kanserden korunmanın önemi daha da artmaktadır.

Kanser ile alakalı farkındalığın yükseltilmesi mücadelenin temelidir. Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü (UICC) 4 Şubat gününü ilk kez 2005 yılında Dünya Kanser Günü ilan ederek kanserle savaşta için yeni bir zemin oluşturmuştur. Bu anlamlı günde kamuoyunda farkındalığın artırılması toplum sağlığımıza katkı sağlayacaktır. Kanser ile ilgili üç farklı mücadeleden bahsetmek uygun olacaktır:

1. Korunma: Normal hayatını sürdüren herkes bu aşamadadır ve kanserden korunmak için dikkat edilecek şeyler vardır. Kendimizi korumak için gerekli adımları attığımızda kanser riskimizi en aza indirmek mümkündür.

2. Tarama: Bu aşamada insan vücudunda kanser oluşmasına rağmen bundan haberdar değildir. Belirtiler oluşmadığı halde tarama sayesinde erken evrede hastalığın yakalanması kanser tedavisinin başarısını ciddi olarak artırır.

3. Tedavi: Belirtiler oluşmuş ve hekime başvuran hasta kanser tanısı almıştır. Bu aşamada güncel bilgi ve teknolojinin tüm imkanları ile kanser tedavisi gerçekleştirilir. Hastalığın ileri evrede olması ise tedavi imkânlarını kısıtlar. Bu nedenle tarama programlarıın önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır.

Korunma

Günümüzde kanserin %30-50’si önlenebilir olduğundan nelerin riskli olduğunu tanımak önemlidir. Kanserin çok az bir kısmının genetik sebepli olduğunu büyük oranda çevresel şartların, kullandığımız şeyler, yediğimiz içtiğimiz gıdaların etkisi ile ortaya çıktığının farkında olunmalıdır. Kansere karşı kendinizi ve sevdiklerinizi koruyun:

1.Evinizde ve işyerinizde sigara içmeyin. Hiçbir bir tütün ürününü kullanmayın. Tütünsüz işyeri politikalarını destekleyin.

2. Sağlıklı vücut ağırlığında kalmak için harekete geçin.  Günlük yaşamda fiziksel olarak aktif olun. Oturarak geçirdiğiniz zamanı sınırlandırın. 

3. Sağlıklı beslenin. Tahıl, bakliyat, sebze ve meyveyi bol tüketin. Yüksek kalorili yani yağlı ve yüksek şekerli yiyecekleri azaltın.  Salam, sosis gibi işlenmiş et ürünlerinden kaçının, kırmızı eti sınırlı tüketin, çok tuzlu yiyecekleri sınırlandırın. 

4. Alkol kullanımından kaçınmanız gerekir. Eğer alkol kullanıyorsanız, kullanımınızı sınırlandırın. 

5. Özellikle çocuklar için, aşırı güneş maruziyetinden kaçınmak, güneş koruyucu kullanmak gerekir. Solaryum kullanmayın.

6. İşyerlerinde, sağlık ve güvenlik kurallarına uyarak kansere yol açan maddelerden kendinizi koruyun. 

Tarama

Ulusal Kanser taramaları kapsamında yapılan taramalara katılmak toplumuzda sık görülen ve erken evrede tespit edilebilecek kanserler karşısında en önemli mücadele yöntemlerindendir. Bu kapsamda: 

• 40-69yaş arası kadınlara 2 yılda bir meme kanseri taraması 

• 30-65yaş arası kadınlara 5 yıl da bir rahim ağzı kanseri taraması 

• 50-70yaş arası kadın ve erkeklere 2 yılda bir kalınbağırsak kanseri taramaları 

yapılmaktadır. 

Meme kanseri kadınlarda açık ara en sık görülen kanser türüdür. Buna karşı kadınların kendi kendine meme muayenesini yapabileceklerini ve şüpheli bir kitle vs. hissettiklerinde hekime başvurmaları gerektiğini bilmesi önermlidir. Rahimağzı kanseri ile ilgili olarak HPV virüsü aşılarının yapılması, taramaların aksatılmaması önemlidir. Kalın bağırsak veya tıbbi adıyla kolon kanserinden korunmak için kimi ülkelerde tarama yaşı 45’e indirilmiş olup gecikmeden kolonoskopi yapılması önerilmektedir. Bu hastalıklar ve belirtileri ile ilgili detaylı bilgi almak için aile hekimlerine, genel cerrahi ve kadın doğum hekimlerine başvurmanızda fayda vardır. Özellikle yakın akrabalarında kanser tespit edilmiş olanların daha genç yaşlarda hastalığa yakalanma riski taşıdığı bilinmelidir. 

Tedavi

Kanser hastalığı için tanı alan bir hasta için hastalığın evresi hakkında fikir sahibi olmak için yapılması gerekli tetkikler vardır. Gerekli tetkiklerin ardından hastalara hastalığın evresine göre cerrahi tedavi yani ameliyat, ışın tedavileri ve kemoterapi, bakım tedavileri tek başına veya birlikte, aynı veya farklı zamanlarda uygulanır. 

Kansere karşı en önemli silah farkındalığın güçlendirilmesidir. Sağlığımız ise bizler için en büyük emanettir.

Genel Cerrahi Uzmanı

YASİR MUSA KESGİN