Helikopter kazasında hayatını kaybeden İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Perşembe günü Meşhed’e defnedilecek. İran’da Cumhurbaşkanı seçilip de başı belaya girmeyen tek kişi Dini Lider Ali Hamaney.
19 Mayıs’ta Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Araz Nehri’nde gerçekleştirdiği ortak açılış töreninden dönerken helikopteri düşen İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, 23 Mayıs’ta Meşhed’e defnedilecek. Dünya, 50 gün içerisinde seçimlere gidecek olan İran’ın yeni Cumhurbaşkanı’nın kim olacağı sorusunu tartışıyor. Ancak İran’da Cumhurbaşkanlığı koltuğunun “lanetli” olduğu yorumları yapılıyor. Çünkü Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney dışında Cumhurbaşkanı seçilip de görevini tamamlayıp normal bir emeklilik hayatı yaşayabilen isim yok.
İşte İran’ın Cumhurbaşkanları ve akıbetleri:
İran’ın ilk Cumhurbaşkanı. 25 Ocak 1980 tarihinde Cumhurbaşkanı seçilmesine rağmen 1981 yılında dönemin Dini Lideri Ayetullah Ruhullah Humeyni ile yaşadığı fikir ayrılıklarından dolayı sarayı Devrim Muhafızları Ordusu tarafından basıldı. Fransa’ya kaçmak zorunda kalan Beni Sadr, vefat ettiği 9 Ekim 2021’e kadar sürgün hayatı yaşadı.
Beni Sadr’ın 22 Haziran 1981'de parlamento tarafından görevden alınmasının ardından 2 Ağustos 1981’de Cumhurbaşkanı olarak göreve başladı. Yalnızca 28 gün sonra, 30 Ağustos’ta muhalif grupların düzenlediği bombalı saldırıda hayatını kaybetti.
İran Cumhurbaşkanları arasında başı belaya girmeyen tek lider. 13 Ekim 1981 ile 3 Ağustos 1989 arasında Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Hamaney, 1989 yılında dönemin Dini Lideri Ayetullah Ruhullah Humeyni’nin ölümünün ardından Dini Lider olarak seçildi.
1989 yılından 2005 senesine kadar Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Cumhurbaşkanlığı seçimlerini 2005’te Mahmud Ahmedinejad’a kaybetti. Kendisi sistem içerisinde kalarak Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Başkanı olarak görev yapsa da 2017’de şüpheli bir kalp krizi sonucu vefat etti. Rafsancani’nin ölümünü şüpheli hale getiren husus ise 2015’te oğlu Mehdi Haşimi’nin rüşvet ve yolsuzluk suçlamasıyla tutuklanması. Kızı Faezeh Haşimi Farsancani de hükümet karşıtı protestolara katıldığı için Eylül 2022’de gözaltına alınarak 5 yıl ev hapsi cezasına çarptırıldı.
Rafsancani gibi reformist bir lidere karşı Dini Lider Hamaney ve Devrim Muhafızları Ordusu’nun desteğiyle 2005 seçimlerini kazanarak Cumhurbaşkanı oldu. Ancak görev sürecinde Hamaney ile ciddi anlaşmazlıklar yaşadı. 2011’den itibaren yakın çalışma arkadaşları ve akrabaları yolsuzluk iddialarıyla tutuklandı. Şubat 2024’te güvenlik gerekçesiyle yurtdışına çıkması engellendi. 2021 seçimlerinde yeniden Cumhurbaşkanı adayı olmak istese de adaylığı Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından veto edildi. Ev hapsine alınabileceği iddia ediliyor.
2013 yılında Ahmedinejad’ın ardından Cumhurbaşkanı seçilen reformist lider, 2015’te kardeşi Hüseyin Feridun’un mali suçlardan tutuklanmasıyla birlikte rejimin gerçek yüzüyle tanıştı. Görev süresinin dolmasının ardından da siyaseten etkisiz bir figüre dönüştü.
Hamaney’den sonra Dini Lider seçileceği düşünülen Reisi, 19 Mayıs’ta gerçekleşen şüpheli bir helikopter kazasıyla hayatını kaybetti.
KAYNAK TÜRKİYE GAZETESİ
