İMO Bursa'dan 'kentsel dönüşüm'e yol haritası
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Bursa Şubesi, “Kentsel Dönüşüm Çalıştayını” gerçekleştirdi.
BURSA (İGFA) - Bursa’nın kentsel dönüşüm yol haritasına katkı sunmak için hayata geçirilen Çalıştay’da, akademisyenler, kamu kurum temsilcileri ve ilgili meslek paydaşları tarafından yapılan çalışmalar aktarıldı.
İMO Bursa Şube tarafından Vezirhan Çimento Sponsorluğu’nda, BAOB Yerleşkesi’ndeki Şube Konferans Salonu’nun da “Kentsel Dönüşüm Çalıştayı” düzenlendi. Kentsel Dönüşümün tüm yönleriyle ele alındığı Çalıştay’ın Onur Konuğu Boğaziçi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Nuray Aydınoğlu oldu.
Çalıştaya, Vali Yardımcısı Salih Altun, Bursa Büyükşehir Belediye Başkan Mustafa Bozbey, Büyükşehir Belediye Genel Sekreter Yardımcısı Mehmet Tözün Bingöl, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü Hayrettin Eldemir, Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz, İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban, Osmangazi Belediye Başkan Vekili Ahmet Tolga Kornoşor, Bursa Uludağ Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Adem Doğangün, Bursa Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Egemen Aras, Akademik Odaların Temsilcileri, İMO Bursa Şube Yönetim Kurulu üyeleri, İMO Bursa Şubesi Geçmiş Dönem Başkanları, kamu kurumlarının temsilcileri katıldı.
Açılış konuşmasını yapan İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Atilla Erdem, şehrin geleceği için el birliğiyle çözüm önerileri geliştirmek, deneyimleri paylaşmak ve daha sağlıklı, güvenli ve sürdürülebilir bir kent vizyonu oluşturmak amacıyla bir araya geldiklerini belirterek, “Hepimizin bildiği gibi barınma ihtiyacı insanoğlunun en temel ihtiyaçlarının başında gelmektedir. Ülkemizde 1970’li yıllarda başlayan ve kentimiz açısından, özellikle 1980’li yıllarda sanayileşmenin de baskısıyla hızla artan kırsaldan kente göç ve hızlı nüfus artışı hemen hemen her yerde niteliksiz, plansız, altyapıdan, sosyal imkanlardan yoksun ve teknik hizmet alınmaksızın inşa edilmiş, depreme dayanıksız yapı stoklarının oluşmasına sebep olmuştur. Tarihsel olarak büyük depremler yaşamış bir coğrafyada yer alan ülkemizde deprem riski her zaman var olacaktır. Her büyük depremin ardından olduğu gibi, büyük acılar yaşadığımız 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi şehirlerimizin ne kadar hazırlıksız olduğunu, afet öncesi ve sonrası alınan önlemlerin yetersiz olduğunu bizlere bir kez daha göstermiştir. Burada sorun, bir doğa olayı olan depremde değildir. Sorun, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da olacak olan deprem ve diğer doğa olaylarından, ülkemizi ve kentlerimizi koruyacak yeterli çalışmaların ve planlamaların yapılamamış olmasındadır. Yaklaşık 25 milyon yapının bulunduğu ülkemizde, bu yapıların önemli bir kısmının ilk büyük depremde göçme ya da hasar görme riski taşıdığı artık bilinen bir gerçektir. Dolayısıyla kentsel dönüşüm çalışmalarının önemi çok daha da iyi anlaşılmaktadır. Son derece önemli ve acil adımlar atılması gereken kentsel dönüşüm çalışmaları için ilk yasal mevzuat 16.05.2012 tarihinde ancak yürürlüğe konabilmiştir. 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun eksiklikleri olsa da önemli bir adım olmuştur. Ancak geçmiş yıllarda çıkartılan “İmar Afları” ile birlikte son çıkartılan İmar Barışı Yasasının kentsel dönüşüme çok olumsuz etkileri olmuştur. 18.05.2018 tarihinde yürürlüğe giren ve 09.06.2018 tarihinde başvuruları başlayan “İmar Barışı” süreci ise kentlerimizde ve doğal alanlarımızda istenmeyen görüntülere neden olan kaçak yapılaşmaları devlet güvencesiyle buluşturan yeni bir dönemi başlatmıştır” dedi.
Bursa ölçeğinde de durum farklı olmadığına dikkat çeken Şube Yönetim Kurulu Başkanı Erdem şunları söyledi:
“Bursa’mız köklü tarihi, kültürel zenginlikleri ve hızla gelişen ekonomisi ile Türkiye’nin önemli şehirlerinden biridir. Ancak sanayileşmenin de etkisiyle 1990’lı yıllardan itibaren her yıl küçük bir il nüfusu kadar göç alan kentimizin yapı stoku ülkemiz genelinden daha fazla risk taşımaktadır. Bu riskler ve çarpık kentleşme süreçleri, beraberinde ciddi sorunları da getirmektedir. Özellikle, yaşadığımız deprem gerçeği göz önüne alındığında, Bursa’nın kentsel alt ve üst yapısının güçlendirilmesi, sağlıklı bir yaşam alanı oluşturulması ve nihayetinde son günlerin sıkça kullanılan ifadesiyle “dirençli bir kent” haline getirilmesi yalnızca bugünün değil, yarının da en önemli meselelerinin başında gelmektedir. Kentimizde kentsel dönüşüm sürecini, sadece fiziksel olarak yapıları yenilemek olarak değil, aynı zamanda şehir yaşamını daha sürdürülebilir, daha güvenli ve daha sağlıklı hale getirmek ve elbette şehirlerimizin kaybolan ruhunu geri kazandırmak olarak görmek gerekir. Bu perspektifte kentsel dönüşüm planlamalarını sadece bina inşaatlarıyla sınırlandırmadan kentsel altyapı, ulaşım, yeşil alanlar, sosyal donatı alanları ve tarihi doku gibi unsurları da dikkate alarak hazırlamak gerektiği çok açıktır. İnşaat Mühendisleri Odası olarak, kentsel dönüşüm sürecinde mühendislik bilgisi ve deneyimini her aşamada etkin bir şekilde kullanmayı, bu süreçlerin bilimsel temele dayandırılmasını savunduk. Bundan sonra da bu çerçevedeki düşüncelerimizi dile getirmeye devam edeceğiz. Sağlam, güvenli ve depreme dayanıklı yapılar inşa etmek hem mühendislik mesleğinin sorumluluğudur hem de toplumun en temel hakkıdır.”
Erdem: “Sağlıklı Kentler ve Çevre Düzeni Planları”
Sağlıklı bir kentin, yalnızca güvenli yapılarla değil, aynı zamanda sağlıklı bir çevreyle de mümkün olacağını vurgulayan Erdem, şöyle devam etti:
“Şehirlerin büyümesiyle birlikte doğal alanların yok olması, hava kirliliği, gürültü kirliliği gibi çevresel sorunlar da artmaktadır. Bu noktada, Bursa’da uygulamaya konulacak kentsel dönüşüm projelerinde çevre dostu, sürdürülebilir yaklaşımlar geliştirmek zorundayız. Hem yeşil alanların artırılması hem de ekosisteme zarar vermeyen, çevre dostu malzemelerle inşa edilen yapılar bu anlamda büyük önem taşımaktadır. Bütün bunları planlarken elbette ki tarım alanlarımızın korunması da ülkemiz ve kentimizin geleceği açısından son derece önem arz etmektedir. Bursa’daki kentsel dönüşüm sürecinde, 1/100.000’lik Çevre Düzeni Planının çok önemli bir rolü olduğunu her platformda dile getiriyoruz. Bu plan, şehrin tüm kaynaklarının etkin kullanımını sağlayarak, büyüme ve gelişme sürecinde çevresel dengelerin korunmasını hedeflenmelidir. Bursa’nın geleceği, yalnızca ekonomik ve altyapı yatırımlarına değil, aynı zamanda ekolojik dengelere de özen gösterilerek şekillendirilmelidir.”
Erdem: “Bursa Hepimizin”
Kent dinamiklerinin tamamının ortak akıl ile hareket etmesi gerektiğini düşündüklerini dile getiren İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Erdem, yapılacak çalışmalar ile ilgili şu görüşleri aktardı:
“Öncelikle Kentsel Dönüşüm Stratejisi oluşturulmalıdır. Kentsel dönüşüm sadece yerel yönetimler ile değil aynı zamanda ilgili tüm kamu kurumları, üniversiteler ve akademik odaların aynı masada buluştuğu, konunun finansal, sosyolojik ve hukuki boyutları ele alınarak, halkımızla birlikte katkı sağlanacağı bir süreç olmalıdır. Toplumun tüm paydaşlarının, Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesine dahil edilmesi, fikirlerinin alınması ve ortak çözüm önerileri geliştirilmesi, kentsel dönüşümün başarısı için kritik öneme sahiptir. Bütün dönüşümler buna uygun, ayrıcalıksız ve herkese eşit uygulanmalıdır. Kentsel dönüşüm süreçlerinde, şehrin estetik değerlerinden sosyal ihtiyaçlarına kadar her türlü görüşün dikkate alınması gerekmektedir. Bu noktada, Bursa’nın kentsel dönüşüm projelerinde tüm paydaşlarla iş birliği içinde, ortak bir dil ve anlayışla hareket edilmesi gerektiğini bir kez daha vurgulamak isterim. Bu ortak akıl yalnızca Bursa için değil, tüm ülkemiz için örnek bir yaklaşım olmalıdır. Bursa'nın kentsel dönüşüm sürecinin başarıya ulaşabilmesi için öncelikli olarak güvenli, sağlıklı, çevre dostu ve sürdürülebilir projelerin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda hem bilimsel veriler hem de toplumsal katılım ışığında hareket etmek, sürecin her aşamasında mühendislik disiplinini ve uzmanlığını en iyi şekilde kullanmak en büyük hedefimiz olmalıdır. Bu açıdan bakıldığında kentimizde son yıllarda uygulanagelen sadece Yık-Yap anlayışından süratle çıkılmalı, kentsel dönüşüm adına bilimsel ve teknik tüm yöntemler masaya yatırılmalıdır. Biz İnşaat Mühendisleri Odası olarak kentsel dönüşüm, başka bir kent sorununa dönüşmeden topyekûn Bursa için ayağa kalkmalıyız diyoruz. Hep birlikte, ortak akıl ve güçlü bir iş birliği ile daha sağlam, sağlıklı ve sürdürülebilir bir Bursa inşa edeceğimize olan inancımızı yineleyerek, bu çalıştayın şehrimiz ve ülkemiz için hayırlı olmasını temenni ediyor BURSA HEPİMİZİN DİYORUZ.”
İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Atilla Erdem, Çalıştay’a katkı koyan akademisyenlere, kurum temsilcilerine, meslektaşlarına ve meslek paydaşlarına, Çalıştay’ın hazırlanması ve ortaya çıkartılmasında emeği geçen Kentsel Dönüşüm Komite Başkanı ve komite üyelerine, Çalıştay sponsoru Vezirhan Çimento Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Bilim’e teşekkür etti.
Vali Yardımcısı Altun: Çalıştay Değerli Veriler Sunacak
Vali Yardımcısı Salih Altun, Çalıştay’ın Bursa için önemli verileri ortaya koyacağını belirterek, tebrik etti.
Sanayileşme ile birlikte Anadolu’daki insanların köylerinden kalkıp büyükşehirlere geldiğini ve kendi evlerini inşa ederek mahalleler oluşturduğunu anlatan Vali Yardımcısı Altun, “Bu kentler artık bir oturmuş ve yaşayan alanlar haline geldi. Burayı dönüştürmek zannedildiği kadar kolay olmadı, olmuyor. Bu mahallelerde yaşayanları artık daha iyisiyle ikna etmeden komşuluk ilişkilerinin aynı devam edeceğinin garantisini vermeden ikna edemezsiniz. Bunun çözülmesi gerekli” dedi.
Barınma ihtiyacının en temel ihtiyaç olduğunu vurgulayan Vali Yardımcısı Salih Altun, çalıştay ile işin sosyolojisi, mühendislik kısmını birleştirilerek önemli bilgilerin aktaracağını söyledi.
Başkan Bozbey: Nasıl Bir Vizyonla Dönüşeceğimizin Çıktılarını Alacağız
Bursa Büyükşehir Belediye Başkan Mustafa Bozbey’de, Çalıştay ile Bursa’nın nasıl biz vizyon ile dönüşmesi gerektiğinin çıktılarını alınacağını kaydederek, Çalıştayı düzenleyen herkese teşekkür etti. Güvensiz yapılar içerisinde oturan vatandaşların bunun farkında olmadığını ifade eden Başkan Bozbey, “Sosyologların, toplum bilimcilerin, mühendislik ve mimarlığın dışında yine hukukçularında mutlaka bu dönüşümün içerisinde yer alması bir sorumluluktur. Yani disiplinler arası çalışmanın ortak çalışmanın vereceği sonuç iyi bir kentsel dönüşüm planlamasını sağlayacaktır. İnsanların orada mutlu huzurlu, geleceği güvenle bakabilecek nitelikte alanların ulaşabileceğine inanıyor. Katılımcı bir anlayışla biz de bunu sağlayamaya çalışıyoruz. Tüm kentsel ihtiyaçlarının çözüldüğü ama uygulamanın parça parça yapıldığı kentsel dönüşüm anlayışındayız şu anda arkadaşlarımızın üzerinde çalıştığı 1/ 100 binlik planı hazırlamaya başladı. Katılımcı bir anlayışla hazırlamaya başladı. Burada bütün Odalarımız var. Aynı zamanda üç üniversitemiz var. Sürdürülebilir bir kenti oluşturmak için bir araya geliyoruz. Planlarımızın içine bugün ülkelerin gündeminde olan iklim değişikliğini de alıyoruz” dedi.
Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz, Bursa nüfusunun yüzde 20’sini barındıran Yıldırımda kadim ve yeni Yıldırım’ı ayağa kaldırarak dönüştürmeyi hedeflediklerini söyleyerek, 2025 yılı için hazırlıklarını yaptıklarını, yeni bir bakış açısı ile dönüşümü gerçekleştireceklerini ifade etti.
İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban, kentsel dönüşüm için belediyelerin sorumluluklarının farkında olduklarını belirterek, akademisyenlerin, akademik odaların vereceği desteğin değerli olduğunu dile getirdi.
Osmangazi Belediye Başkan Vekili Ahmet Tolga Kornoşor da, Çalıştay için İMO Bursa Şubesi Yönetimine teşekkür ederek, önemli bilgilerin aktarılacağını söyledi.
Prof. Dr. Aydınoğlu: Bursa İçin Mikro Bölgeleme Çalışması Yapılmalı
Onur Konuğu Boğaziçi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Nuray Aydınoğlu ise, kentsel dönüşümün riskin azaltılmasının başka bir ifadesi olduğunu vurgulayarak, 25 yılı aşkın bir süredir bununla ilgilendiğini aktardı. Prof. Dr. Aydınoğlu, JİCA’nın değerli çalışmalar yürüttüğü ifade ederek, şunları söyledi: “Kentsel dönüşüm için iyi bir envanter çalışması yapılması gerekiyor. Bursa’da tam olarak deprem kayıplarının tahmini için bir çalışma yok. Bunun için İstanbul ve İzmir’de yürüttüğümüz bir envanter çalışma yöntemi var. Bu hızlı durum tespitini sağlıyor. Teknolojiyi de kullanarak basit yöntemlerle bunu yapabiliyoruz. Nereden başlanacağı, riskli bölgeler neresi önce bunun belirlenmesi gerekli. Bursa gibi derin alüvyon bir zeminde olan kent için mikro bölgeleme çalışmaları öncelikle yapılmalı” diye konuştu.
Türkiye’de gerçek anlamda kentsel dönüşümün çok sınırlı olarak yapıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Aydınoğlu, dönüşümün bütüncül olarak gerçekleşmesi gerektiğini vurguladı.
Açılış konuşmalarının ardından, İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Atilla Erdem, Onur Konuğu Prof. Dr. Mehmet Nuray Aydınoğlu’na ve Vezirhan Çimento Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Bilim’e plaketlerini takdim etti.
Oturum Başlıkları
Konuşmaların ardından Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm, Kentsel Dönüşüm Uygulamaları, Kentsel Dönüşümde Sürdürülebilirlik ve Toplumsal Etkileri konu başlıkları ile oturumlar düzenlendi.
Çalıştay oturumlarında, Prof. Dr. Alper İlki - ‘Yapı Mühendisliği Açısından Kentsel Dönüşüme Farklı Bir Bakış’, Bursa Büyükşehir Belediyesi Kentsel Dönüşüm Daire Başkanı Tahir Yılmazeli - ‘Dirençli Bursa için Planlar, Projeler ve Uygulamalar’, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdür Yardımcısı Abdullah Beyaz - ’6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Yürütülen Uygulamalar’, Doç. Dr. Miray Gür - ‘Doğanbey Vakası Üzerinden Kentsel Dönüşümü Tartışmak’ Prof. Dr. Mücahit Opan - ‘Kentsel Dönüşüm Öncesi Yapılması Gerekenler’, Osmangazi Belediyesi Kentsel Tasarım Müdürü Dilek Altan Türkmen -‘Planlama ve Tasarım Yoluyla Yerinde Dönüşüm’, Yıldırım Belediyesi Plan ve Proje Müdürü Sabahattin Üner - ‘Yıldırım’da Kentsel Dönüşüm’, Dr. Öğr. Üyesi Nurten Akgün - ‘Ulaşım ve Kent’, Şehir Plancısı Füsun Uyanık - ‘Kentsel Dönüşümün Bursa Planlarına Etkisi’, Prof. Dr. Ramazan Livaoğlu - ‘Yapı ve Deprem Mühendisliği Açısından Dönüşüm: Risk Azaltma’, Bursa Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanı Nazlı Yazgan - ‘1/100.000’lik Plan ve Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin Yeni Planlama Yaklaşımları’, Sosyolog Dr. Onur Uzer - ‘Değişen Zamanın Dönüşen Kentlerinde Eski ile Yeni Arasına Sıkışmış Konutlarda Yaşamak; Bursa’nın Kentsel Dönüşümle Kaybedilen Mahallelik/ Komşuluk İlişkilerine Sosyolojik Bir Bakış’, Avukat - İnşaat Mühendisi Mehmet Türker - ‘Kentsel Dönüşümün Hukuki Boyutu’ sunumlarını gerçekleştirdi.
Sunumların ardından katılımcılara plaketleri verildi.
