Kara Rapor 2024, Türkiye’de hava kirliliği kaynaklı ölümler ve meme kanseri riskinin arttığını belirtiyor. Özellikle büyük şehirlerde kirlilik oranları tehlikeli seviyede.
İSTANBUL (UHA) -
Türkiye’deki hava kalitesi ve hava kirliliğinin insan sağlığına etkilerini inceleyen Kara Rapor 2024 yayınlandı. Türkiye Hava Hakkı Platformu (THHP), altıncı kez yayınladığı Kara Rapor'da hava kirliliğiyle ilgili sorunları gözler önüne sererek somut çözüm önerileri getiriyor. Rapora göre, Türkiye nüfusunun yüzde 92’sinden fazlası hala Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) standartlarına göre kirli hava soluyor.
Türkiye'nin Büyük Şehirlerinde Durum Kötüleşiyor
Hava kirliliğine neden olan partikül maddeler PM10 ve kanserojen PM2,5, Türkiye'nin üç büyük şehri olan İstanbul, Ankara ve İzmir’de düzenli ve yeterli ölçülmüyor. Elde edilen kısıtlı resmi verilere göre, İstanbullular 2022 yılı boyunca ortalama 38,41 μg/m³, yani DSÖ’nün kılavuz değerinin iki buçuk katı PM10 kirliliğine maruz kaldı. Kansere yol açabilen PM2,5 ise yeterince ölçülmedi. Ankara’da 2022 yılı PM10 ortalaması 39,25 μg/m³, İzmir’de ise 45,18 μg/m³’tü. İzmir’deki hava kirliliği yıl boyu ulusal sınır değerlerinin üstünde seyrederken, Ankara ve İstanbul bu limitin sınırında kaldı.
Meme Kanseri Riskini Artırıyor
Kara Rapor 2024’ün çarpıcı tespitlerinden biri, hava kirliliğiyle meme kanseri arasındaki ilişkinin vurgulanması oldu. PM10, PM2,5 ve hava kirliliğinin diğer bir önemli bileşeni olan NO2’deki (azot dioksit) her 10 μg/m³’lük artış, meme kanseri riskini 1,02 kat artırıyor. Ayrıca, her 10 μg/m³ PM10 artışı meme kanserinden ölüm riskini 1,05 kat artırıyor. ABD’de yapılan bir araştırmaya göre ise PM2,5’a maruz kalan bölgelerde yaşayan kadınlarda meme kanseri vakaları yüzde 8 oranında artış gösterdi.
Hava Kirliliğine Bağlı Ölümler Yükselişte
2022 yılında Türkiye’de hava kirliliği kaynaklı ölümler hem sayısal hem de orantısal olarak önceki yıllara göre daha yüksek seviyelere ulaştı. Kazalar, yaralanmalar ve COVID-19 dışındaki nedenlerden gerçekleşen 30 yaş üstü ölümlerin yüzde 14,2’sinin hava kirliliği kaynaklı olduğu tahmin ediliyor. Hava kirliliğine bağlı ölümler arasında bir önceki yıl birinci sırada olan Batman’ın yerini Hakkari aldı. Hakkari’de 230 kişi hayatını kaybetti. Hakkari’yi takip eden iller arasında Batman, Şırnak, Muş, Malatya, Iğdır, Şanlıurfa, Ağrı, Osmaniye ve Gaziantep gibi Doğu ve Güneydoğu Anadolu illeri bulunuyor.
Haber: SEZGİN AKKOYUN
