Küçük ölçekli esnaf ve sanatkarlar, günümüzün değişen çalışma koşulları ve toplumsal beklentiler nedeniyle zorlu bir süreçten geçiyor.
ADANA (UHA) -
Bir zamanlar toplumun omurgasını oluşturan bu meslek grupları, özellikle çırak bulma ve yetiştirme konusunda ciddi sıkıntılar yaşıyor. Bu durum, geleneksel mesleklerin yok olma tehlikesini de beraberinde getiriyor.
"Çırak Bulmak İmkansız Hale Geldi"
Başta terzilik, marangozluk, berberlik, ayakkabıcılık, demircilik ve kalaycılık gibi el emeğine dayalı meslekler olmak üzere birçok geleneksel iş kolunda usta-çırak ilişkisi neredeyse sona ermiş durumda. Bu alanda çalışan esnaf ve sanatkarlar, gençlerin artık bu mesleklere ilgi göstermemesinden yakınıyor.
Adana’da uzun yıllardır marangozluk yapan Mehmet Usta, durumu şu sözlerle özetliyor:
"Eskiden kapımıza çırak olmak isteyen gençler dizilirdi. Şimdi bırakın çıraklığı, bu meslekleri öğrenmek isteyen kimse yok. Gençler, masa başı işlerin peşine düştü. Ama bizim işimiz bitince bu işleri kim yapacak?"
Sorunun Kaynakları
Uzmanlar, çırak sıkıntısının birkaç temel nedeni olduğunu belirtiyor:
1. Değişen Toplumsal Algılar: Aileler, çocuklarını geleneksel mesleklerden ziyade daha prestijli gördükleri beyaz yakalı işlere yönlendirmeyi tercih ediyor. Bu durum, zanaat öğrenmeyi bir seçenek olmaktan çıkarıyor.
2. Eğitim Sistemindeki Değişiklikler: Meslek liselerinin ve çıraklık okullarının yeterince teşvik edilmemesi, gençlerin bu alanlara yönelmesini zorlaştırıyor.
3. Ekonomik Kaygılar: Çırakların düşük ücretlerle çalışması, gençler için bu işi cazip olmaktan çıkarıyor. Ayrıca, küçük esnafın ekonomik olarak ayakta kalma mücadelesi, çıraklara maddi destek sağlama imkanını kısıtlıyor.
4. Teknolojik Değişim ve Dijitalleşme: Günümüzde birçok iş kolunda teknolojik araçların kullanımının artması, el emeğine dayalı meslekleri gölgede bırakıyor.
Geleneksel Meslekler Yok Olma Tehlikesinde
Çırak bulma sorunu, yalnızca küçük esnafı değil, aynı zamanda toplumun kültürel mirasını da etkiliyor. Ahşap oyma, bakırcılık, keçe yapımı gibi sanat ve zanaat dalları, bu sorun nedeniyle unutulma tehlikesiyle karşı karşıya. Usta-çırak geleneğiyle aktarılan bu meslekler, çırak bulunamadıkça geleceğe taşınamıyor.
Çözüm Önerileri
Küçük esnaf ve sanatkarların bu sorunlarını çözmek için atılabilecek adımlar arasında şunlar yer alıyor:
Devlet Destekleri: Çıraklık ve mesleki eğitim alanlarında teşviklerin artırılması, ustaların çırak yetiştirmesini kolaylaştırabilir.
Eğitim ve Farkındalık Çalışmaları: Meslek liselerinin cazip hale getirilmesi, geleneksel mesleklerin gençlere tanıtılması ve özendirilmesi sağlanabilir.
Yerel Yönetimlerin Katkısı: Belediyeler, geleneksel zanaatkarlar için özel projeler ve fuarlar düzenleyerek bu mesleklerin tanıtımına destek verebilir.
Çıraklara Maddi ve Manevi Destek: Çıraklara daha iyi çalışma koşulları ve ekonomik teşvikler sunularak bu mesleklerin cazibesi artırılabilir.
"Geleneklerimizi Korumalıyız"
Küçük esnaf ve sanatkarların çırak bulamaması, yalnızca ekonomik bir sorun değil, aynı zamanda kültürel bir mesele. Toplum olarak bu zanaatları ve el emeğine dayalı meslekleri yaşatmak, geleceğe değerli bir miras bırakmak anlamına geliyor. Ancak bu ancak ortak bir çaba ve duyarlılıkla mümkün olabilir.
Sonuç olarak, çırak sıkıntısı yalnızca ustaların değil, toplumun tamamının çözmesi gereken bir mesele olarak karşımızda duruyor. Gelecekte geleneksel mesleklerin yaşatılması, geçmişle bağımızın kopmaması ve kültürel zenginliğimizin korunması için herkesin üzerine düşeni yapması gerekiyor.
Haber: REMZİ YILDIRIM
